Dedication, 1571-05-01, Thomas Erastus to August, Kurfürst von Sachsen

Author:	Thomas Erastus
Recipient:	August, Kurfürst von Sachsen
Type:	Dedication
Date:	no date [1 May 1571]
Place:	Heidelberg
Pages:	6
Language:	Latin

Quote as:

https://www.theatrum-paracelsicum.com/index.php?curid=2326

Editor:	Edited by Julian Paulus
Source:	Thomas Erastus, Disputationum de medicina nova Philippi Paracelsi pars prima, Basel: Pietro Perna [1571], sig. α2r-α4v

Back to Paratexts Back to Texts by Thomas Erastus

[sig. α2r] Illvstrissimo et magnificentissimo principi ac domino, D[omino] Avgvsto, Dvci Saxoniæ, Sacri Romani Imperij Archimarschalco & Electori, Landtgrauio Thuringiæ, Marchioni Misniæ, Burggrauio Magdeburgensi, &c. Domino suo clementissimo, Thomas Erastvs, S[alutem] P[lurimam] D[icit].

Cvm ante aliquot annos, Illustrißime, & clarißime Princeps Elector, casu in quosdam Paracelsi (cuius tunc nomen nondum increbuerat, aut mihi saltem non innotuerat) libellos incidissem, atque inscriptionis nouitate motus eosdem legere incepissem, ac præter barbara nomina, inconditam mirificeq́ue perturbatam orationem, sententias incredibiliter absurdas, indoctas, monstrosas, nihil in eis inuenissem, mox abieci, indignos iudicans quibus cognoscendis bonas horas malè perderem. Accidit postmodum, vt & fama Paracelsi cresceret, effuseq́ue à compluribus (inter quos aliqui erant, quorum iudcium magni faciebam) laudaretur, & remedia insuper, quorum author ille diceretur, in vsum reciperentur, magnisq́ue vulgò encomijs celebrarentur. Quibus rebus effectum fuit, ut de mea sententia apud me ipsum dubitarem. [sig. α2v] Sic enim ratiocinabar. Tibi plus, quam alijs, in ea re æstimanda, quam Calculo sui quidam non ineruditi approbare feruntur, credere non facilè debes. Quippe verisimile prorsus est, tales ab vsitata medendi ratione sine grauißimis causis non disceßisse: nec temerè noua & ignota remedia pro exploratis & certis vsurpare voluisse. Rursus nec oculis derogare fidem, nec vt vera & recta probare potes quæ falsa & absurda esse firmè perspexisti. Quia igitur? Fortasse Paracelsus in illis solis libellis, quos tibi videre contigit, ineptiuit, in alijs autem sanius scripsit, ac præclara illa, quæ tantopere nunc commendantur, tradidit. Quocirca libros Paracelsicos studiosè peruestigare & conquirere, conquisitos attentè perlegere, accurateq́ue examinare cœpi. Tantum verò abest, vt meliora in his repererim, vt deteriora semper occurrerint. Quamobrem denuo consilium de perlegendis portentosis delirijs mutauissem, nisi disputatio inter quosdam de Stibij viribus orta vehemens in me desiderium accendisset huius rei veritatem peruidendi. Dum porrò, quæ de Stibij natura & facultatibus scripserit Paracelsus, scrutari, & ex omnibus libris sententias à veritate remotiores, & à recepta omnium seculorum doctrina alieniores, mihi annotare pergo, nescio quo pacto euenit, vt hoc meum consilium viro doctrina virtuteq́ue ornatißimo D. Iohanni Hermanno, Celsitud[inis] tuæ Medicus, aperirem. Is continuò argumentis à pietate in Deum, & Rempub[licæ] à miseratione ægrorum, ab officio Professorum (quorum proprium esset munus falsis & noxijs resistere [sig. α3r] opinionibus) ductis, persuadere mihi nitebatur, vt non particulam solum, sed totam Paracelsi doctrinam falsam excuterem, & refutarem. Mouerunt me, quæ proferebat, fateor, at non permouerunt tamen. Maluissem enim alios me ab eruditione instructiores & paratiores hanc in se recipere contentionem. Postquàm neminem produre vidi, atque alij præterea clarißimi viri, partim voce, partim literis, idem à me peterent, ac eandem etiam vir pietate & virtute nobilißimus, omnibusq́ue liberalibus doctrinis instructißimus, D[ominus] Iohannes Crato Cæs[areæ] Maiest[atis] Medicus vrgeret, experiri constitui, quantum in hoc genere vires meæ possent. Itaque aggressus rem sum: & opinione mea (Deo opt[imo] Max[imo] auxiliante) citius primam propositi operis partem, in qua remedia superstitiosa & magica præcipuè perpenduntur & confutantur, absolui. Cum Typographo iam tradidissem, nouus mihi ex nundinis liber Paracelsi adfertur: in cuius inscriptione probatus appellatur Philosophus, & à Deo excellenter illuminatus. Hunc cum percurrerem: atque supra dictos errores ac blasphemias non tantum repeti, verbosiusq́ue exponi, sed nouas etiam hæreses confirmari cernerem, facere non potui, quin paucis eum refellerem. Negat in hoc libro carnis nostræ, quam in hac mortali vita circumferimus, quamque ab Adamo pro pagatione quadam accepimus, resurrectionem. Nec obiter hoc facit, vt excidisse ei tale quippiam credere poßimus, sed constanter asseuerat, multisq́ue argumentis vel eisdem saltem crebrò repetitis monstrare conatur.

[sig. α3v] Quod verò hunc librum sub Magnificentißimo nomine tuo, Princeps gloriosißime, in hanc lucem venire volui, complures sunt causæ: inter quas me præcipuè tres impulerunt. Vna est, quod Celsit[udinis] tuæ, Medicus inter primos me cohortatus fuit, vt in hanc arenam, publicæ vtilitatis salutisq́ue gratia descenderem. Aequum igitur videbatur esse, vt, si quis ex eo fructus ad alios perueniret, gloria ad tuam Celsit[udinem] rediret. Neque enim dubito, quin compertum habuerit, quis tuus esset animus erga veritatem contra Paracelsi exitiosa mendacia. Altera est, quod ex illustrißimi nominis tui splendore & magnificentia dignitatem commendationemq́ue operi nostro accessuram speraui: & quod vicißim meam erga tuam Celsit[udinem] obseruantiam declarare obiter volui. Equidem prudentes cordatiq́ue viri, quoscunque de tua Celsit[udo] disserentes audiui, eas in te virtutes ornamentaq́ue prædicant, quæ in admirationem cultumq́ue tui omnes facilè pertrahant. Summis te corporis atque animi dotibus præditum & perpolitum, adeoq́ue ad res prædicabiles, magnas, & excelsas à Deo factum iudicant. In cognoscendis rebus præclaris desiderium, in peruestigandis studium, in percipiendis promptitudinem & facilitatem, in excogitando solertiam, in consultando prudentiam, in iudicando acumen, in audendo magnanimitatem, in agendo industriam, in exequendo constantiam & fortitudinem adscribunt tantam, quanta in alijs paucis reperiatur. Grauitatem præterea magnificentiam & pietatem ad actiones omnes summam te adferre asseuerant. Hæc de Celsit[udine] tua [sig. α4r] clarißimorum virorum opinio, non hoc tantum apud me perfecit, vt, qua possum obseruantia, te mihi colendum iudicarem, verum etiam, ex splendore virtutum laudumq́ue tuarum lumen & gratiam libello nostro comparatum iri confiderem. Sanè sicut ego proximè euulgatum Paracelsi librum nunquam fortaßis, aut serius saltem perlegissem, si Celsit[udinis] tuæ, Princeps amplißime, dedicatus non fuisset, ita auidius alios nostrum cognoscituros spero, cum tibi nuncupatum videbunt. Tertia causa ex secunda, tanquam ex radice, orta est. Quippe hac disputationis nostræ consecratione futurum arbitror, vt æqui rerum æstimatores intellecturi sint, tuam Celsit[udinem] teterrimos & nefarios Paracelsi errores nunquam probauisse. Nimis aliàs constat, viros aliquot insigni pietate præstanteq́ue doctrina clarißimos haud leuiter offendi, cum viris Principibus pietate virtuteq́ue præstantißimis libros impiarum superstitionum plenos dedicari vident. Non minus certum est, veritatis inimicos in sinu suo gaudere, cum summos Heroas, & acerrimos pietatis propugnatores profanißimarum opinionum patronos constitui sentiunt. Hos ne principes, inquiunt, qui sub clarißimis nominibus suis libros impios apparentes publicè vendi ac distrahi patiuntur? Non silerent Pontificij, si quis ipsorum nominibus ita abuti tentaret. Etsi, qui hæc dicunt, non optimo fortasse animo dicant, verè tamen dicunt. Etenim quò maior est piorum Magistratuum authoritas, amplior potestat, illustrior dignitas, tanto cauere [sig. α4v] solicitius debent, ne quid gloriæ splendorem offuscet, aut existimationem, quæ in plerisque rebus omnibus plurimum valet, imminuat. Negari non potest, quin imprudenter faciant, qui piorum & clarorum Principum nominibus ad conciliandam execrabilibus libellis gratiam, abutuntur. Vt enim æquos & prudentes hoc non moueat, saltem apud iniquos, quiq́ue res nostras non satis exploratè cognitas habent, sinistram parere opinionem potest. Quanquam verò præclarißima pietate, & planè Heroicis tuis virtutibusm, gloriosißime Princeps, hoc es consecutus, vt neque impij Paracelsi libelli, neque res aliæ huiusmodi, famam tuam denigrare poßint, ac proinde nullius egeas defensione, spero tamen voluntatem atque operam nostram tibi non displicituram: imò hilari fronte, quæ sceleratis Paracelsi delirijs, quorum te aliqui libenter facerent patronum & defensorem, opposuimus, suscepturum & defensurum esse.

Vale Princeps amplißime & generosißime.

Cal[endas] Maij Heydelbergæ.

English Raw Translation

Generated by ChatGPT-4 on 11 May 2023. Attention: This translation is a machine translation by artificial intelligence. The translation has not been checked and should not be cited without additional human verification.